پوست یکی از مهم‌ترین اعضای بدن ما است که باید در سلامت و زیبایی آن کوشا باشیم. بهداشت به معنای تمیز نگه‌داشتن محیط و خودمان از آلودگی و بیماری‌ها است. بهداشت پوست نیز شامل تمیزکردن پوست و مراقبت از آن است. پاک‌سازی پوست از هزاران سال قبل وجود داشته است، استفاده از موادی که بتواند بیشترین تمیزی را برای پوست ما به ارمغان بیاورد درعین‌حال به پوست نیز آسیب وارد نکند یکی از بزرگ‌ ترین دغدغه‌های شرکت‌های سازنده مواد شوینده و بهداشتی است. مواد شوینده و بهداشتی، مواد مؤثر تمیز کننده‌ای هستند که حاوی یک یا چند ماده فعال تمیز‌کننده هستند که به دلیل داشتن مواد شیمیایی در ترکیبات خود می‌توانند به‌راحتی سطوح را تمیز کنند و عملکرد خوبی در این زمینه دارند. اما سؤال اصلی اینجاست که آیا استفاده از مواد شوینده و بهداشتی مضر است؟ آیا پوست ما در تماس با این مواد دچار آسیب یا حساسیت می‌شود؟ برای جلوگیری ازاین‌قبیل مشکلات چه‌کار باید بکنیم؟ در این مقاله به بررسی مهم‌ترین نکات مراقبت پوست در هنگام استفاده از مواد شوینده و بهداشتی می‌پردازیم.

انواع مواد شوینده و بهداشتی

شاید کم‌وبیش درباره مواد شونده اطلاعات داشته باشید، وقتی صحبت از مواد شوینده و بهداشتی خوب به میان می‌آید منظور محلولی است که بتواند به‌خوبی هرگونه آلودگی را با هر ماهیت فیزیکی و یا شیمیایی از روی سطوح پاک کند. فناوری جدید مواد شوینده با خاصیت نانو را روانه بازار کرده است که تحول بزرگی در این عرصه محسوب می‌شود. قانون کلی برای مقایسه شوینده‌ها وجود ندارد که به ما بگوید کدام مواد شوینده بهتر است و کدام نامناسب است. آنچه که یک ماده شوینده را برجسته می‌کند قدرت آن در تمیزکنندگی سطوح است. مواد شوینده و بهداشتی به چند دسته تقسیم می‌شوند:

• مواد شوینده (دترجنت)
• صابون‌ها
• سفیدکننده‌ها
• حذف‌کننده لکه‌ها - لکه برها
• نرم‌کننده پارچه
• شامپو

انواع مواد شوینده ترکیبات مصنوعی ساخت بشر هستند که در کارخانه‌ها تولید می‌شوند و درصد زیادی از مواد تشکیل‌دهنده آن را مشتقات مواد پتروشیمی تشکیل می‌دهد. سورفاکتانت‌ها سازنده اصلی اکثر فرمول‌های بهداشتی هستند و عمدتاً مسئول پاک‌سازی هستند. صابون نمونه اولیه سورفاکتانت‌ها هستند که برای پاک‌سازی پوست به کار می‌روند و نقش‌برجسته‌ای در نظافت شخصی ایفا می‌کنند. بااین‌حال استفاده مکرر از صابون باعث خشکی و حساسیت‌های پوستی می‌شود.

حساسیت و تحریک پوست توسط مواد شوینده و بهداشتی

مواد شوینده و بهداشتی به دلیل فرمولاسیون خاص و ویژه‌ای که دارند برای لکه بری و یا پاک‌کنندگی سطوح از مواد آلوده طراحی شده‌اند، این مواد شیمیایی در درون خود موادی دارند که باعث ازبین‌رفتن چربی یا لکه‌های سطوح می‌شوند اما زمانی که با سطح پوست ما تماس پیدا می‌کنند باعث حساسیت‌های پوستی می‌شوند. اگرچه در سال‌های اخیر بسیار سعی شده تا مواد شوینده به‌گونه‌ای طراحی شود که در فرمولاسیون خود حاوی موادی باشد که هم آسیب کمتری به پوست بزند و هم تا حدی میزان خشکی پوست را کاهش دهد بااین‌حال چون میزان مواد شیمیایی این شوینده‌ها زیاد است بازهم باید از تماس مستقیم با پوست جلوگیری شود بخصوص موادی که برای جرم‌گیری سطوح استفاده می‌شود.

مشکلات پوستی شایع در اثر استفاده از مواد شوینده و بهداشتی

زمانی که از مواد شونده مثل پودر ماشین لباسشویی یا مواد شوینده دیگر استفاده می‌کنید و دچار آلرژی یا حساسیت پوستی می‌شوید این بدان معنا است که بدن شما نسبت به مواد شیمیایی موجود در این شوینده‌ها واکنش نشان می‌دهد. دو مورد از شایع‌ترین حساسیت‌های پوستی در هنگام استفاده از مواد شوینده:

• درماتیت تماسی

درماتیت تماسی یکی از شایع‌ ترین عوارض تماس با مواد شوینده و بهداشتی است که در افراد ایجاد می‌شود و معمولاً در اثر تماس پوست با شوینده‌هایی مثل پودر لباسشویی، صابون‌ها، انواع شوینده‌های مورداستفاده در سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه ایجاد می‌شود. البته درماتیت تماسی می‌تواند در اثر تماس پوست با فلزات سنگین به‌کاررفته در زیورآلات و یا تماس با برخی اسانس‌ها، عطر و ادکلن‌ها نیز ایجاد شود.

• اگزمای دست

اگزمای دست یک بیماری شایع است که علاوه بر زمینه ژنتیکی می‌تواند بر اثر تماس مکرر پوست با مواد شوینده و بهداشتی ایجاد شود. ایجاد اگزمای دست اغلب به دلیل اختلال در لایه‌های پوست ایجاد می‌شود. ازبین‌رفتن آب ترانس اپیدرمال در پوست باعث افزایش اگزمای پوستی می‌شود. مواد شیمیایی موجود در مواد شوینده و بهداشتی باعث خشکی پوست می‌شود و همین عامل باعث تشدید اگزمای پوست می‌شود.

نکات مهم در استفاده از مواد شوینده و بهداشتی

• بعد از تماس پوست دست با مواد شوینده و بهداشتی حتماً دست‌ها را با آب فراوان شستشو دهید و پس از خشک‌کردن حتماً از یک مرطوب‌کننده استفاده کنید.
• اگر پوست شما به‌طورکلی حساس است، حتی باقیمانده مواد شوینده موجود در البسه و حوله نیز باعث آلرژی و حساسیت شما خواهد شد برای همین حدالمقدور همیشه از مواد شوینده و بهداشتی فاقد مواد معطر استفاده کنید و البسه خود را با آب بیشتری شستشو دهید.
• برای هرگونه تمیزکاری در خانه حتماً از دستکش استفاده کنید و مستقیماً با مواد شوینده تماس نداشته باشید. برای شستشوی ظرف‌ها نیز از ماشین ظرف‌شویی استفاده کنید.
• در صورت بروز حساسیت و آلرژی به مواد شوینده، بلافاصله دست‌ها را بشورید و سپس از کرم‌های مرطوب‌کننده و یا پماد‌های استروئیدی ملایم استفاده کنید. استفاده از ژل آلوئه‌ورا و یا کمپرس سرد نیز به کاهش التهاب کمک می‌کند.
• توصیه می‌کنیم البسه و ملحفه کودکان را که به یکی از انواع آلرژی‌هایی مثل اگزما، درماتیت تماسی و یا آسم مبتلا هستند حتماً با مواد شوینده فاقد اسانس و مواد معطر شستشو دهید. امروزه مواد شوینده مخصوص کودکان طراحی شده است که می‌توانید از آنها استفاده کنید.
• نکته بسیار مهم دیگر در مورداستفاده از مواد شوینده این است که نه‌تنها ممکن است باعث حساسیت و آلرژی در پوست شود بلکه استفاده از آنها در محیط‌های بسته که تهیه هوا در آن صورت نمی‌گیرد می‌تواند بسیار خطرناک باشد و آسیب‌های جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

سخن پایانی

مواد شوینده و بهداشتی در همه خانه‌ها موجود است و از آنها برای حفظ نظافت محیط و البسه استفاده می‌کنیم. اما باید همواره در استفاده از این مواد تعادل را حفظ کنیم، استفاده بیش از حد از این مواد باعث ایجاد آلرژی‌های پوستی و یا تنفسی می‌شوند. گاهی اوقات میزان آلودگی سطوح در حدی است که تنها با یک دستمال مرطوب نیز می‌توان سطح را کاملاً تمیز کرد، برای همین وسواس بیش از حد برای استفاده از این مواد نداشته باشید. افرادی که پوست حساس‌تری دارند با رعایت نکات بالا می‌توانند تا حد زیادی از بروز این‌گونه حساسیت‌ها جلوگیری کنند. شما میتوانید این محصول را از فروشگاه اینترنتی بالاکا تهیه کنید.